کتاب شیمابیاری

کتاب شیمابیاری که توسط آقای دکتر حامد ابراهیمیان به تحریر درآمده است، به معرفی و کاربرد شیمابیاری به منظور افزایش یکنواختی پخش مواد شیمیایی کشاورزی ماند سم و کود و همچنین کاهش تلفات مواد شیمیایی  با در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی می پردازد. سرفصل های فهرست این کتاب به شرح ذیل است:

1.    آلودگی منابع آب ناشی از فعالیت های کشاورزی
2.   مقدمه ای بر شیمابیاری
3.   انتخاب ماده شیمیایی
4.    سامانه های شیمابیاری
5.   واسنجی و محاسبه شدت تزریق 
6.    بهره برداری و ایمنی سامانه ی شیمابیاری 
7.   شیمابیاری سطحی
8.   شبیه سازی و بهینه سازی کودآبیاری

کاربرد ناصحیح مواد شیمیایی کشاورزی مانند کودها و سموم به آلودگی منابع آب منجر می شود. در فصل اول نقش فعالیت های کشاورزی بر آلودگی منابع آب های سطحی و زیرزمینی شرح داده شده است.

در فصل دوم ابتدا شیمابیاری تعریف شده، سپس مزایا و معایب آن در سامانه های آبیاری بارانی و قطره ای بیان می شود. در ادامه این فصل، ملاحظات طراحی و چگونگی بهره برداری سامانه های آبیاری جهت کارایی و اثربخشی بیشتر شیمابیاری، توضیح داده می شود. در فصل سوم، ابتدا عوامل موثر در انتخاب مواد شیمیایی کشاورزی برای عملیات شیمابیاری بیان می شود. سپس انواع مختلف کودهای جامد و مایع و ریزمغذی ها معرفی شده و نحوه کاربرد مواد شیمیایی در شیمابیاری بخش بعدی را تشکیل می دهد. همچنین چرخه نیتروژن و فسفر در داخل خاک در ادامه این فصل است. در فصل چهارم اجزای یک سامانه ی شیمابیاری معرفی می شوند و به ملاحضات تطابق شیمابیاری برای هر نوع سامانه آبیاری و انواع تزریق کننده های ماده شیمیایی که در سامانه‌های شیمابیاری کاربرد دارند، بیان می شوند.

مزایا و محدودیت های هر یک از تزریق کننده ها و نحوه واسنجی تزریق کننده، بخش آخر این فصل را تشکیل می دهند. فصل پنجم این کتاب مربوط به واسنجی در شیمابیاری است. واسنجی یک فرایند مهم در شیابیاری است که در نتیجه آن مقدار مناسب ماده شیمیایی به کار می رود.

فرایند واسنجی نسبتا ساده است اما به زمان، تجهیزات و محاسبات نیاز دارد. در این فصل مفصل در مورد واسنجی سامانه های آبیاری به ویژه سامانه های بارانی و قطره شیمابیاری، ملاحظات اقتصادی، کنترل خطرات زیست محیطی، دستگا ه‌ها و تجهیزات مورد نیاز، راهنمای کاربرد مواد شیمیایی کشاورزی، ایمنی بهره برداری و آیین نامه های ایمنی سامانه‌های شیمابیاری برای کنترل آلودگی منابع آب و حفاظت بهره بردار شرح داده شده است.

در فصل ششم موارد مهمی همچون بهره برداری سامانه شیمابیاری، اثربخشی شیمابیاری، ملاحظات اقتصادی، کنترل خطرات زیست محیطی، دستگا ه‌ها و تجهیزات مورد نیاز، راهنمای کاربرد مواد شیمیایی کشاورزی، ایمنی بهره برداری و آیین نامه های ایمنی سامانه‌های شیمابیاری برای کنترل آلودگی منابع آب و حفاظت بهره بردار شرح داده شده است. فصل هفتم در مورد شیمابیاری در آبیاری سطحی است. اغلب پژوهش های اخیر حاکی از کاهش تلفات و افزایش یکنواختی توزیع کود از طریق کودآبیاری سطحی نسبت به پخش سنتی کود است. به همین منظور در این فصل توصیه های اجرایی برای مدیریت مناسب سامانه کودآبیاری سطحی جهت یکنواختی بیشتر پخش کود و کاهش تلفات کود از طریق رواناب و نفوذ عمقی ارائه شده است. همچنین شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی کودابیاری و روابط ریاضی و پارامترهای هر کدام از شاخص ها نیز معرفی شده است. در فصل آخر این کتاب، خلاصه ای از یک تحقیق انجام شده توسط مولف کتاب، در مورد استفاده از مدل های شبیه سازی و بهینه سازی کودآبیاری در روش های آبیاری جویچه ای معمولی و یک در میان ارائه شده است. در این فصل آزمایش های مزرعه‌ای به منظور جمع آوری داده ها و پارامترهای ورودی مورد نیاز واسنجی و اعتبارسنجی مدل های شبیه سازی بیان شده است. در ادامه پس از ارزیابی مدل های شبیه سازی، مدل شبیه سازی-بهینه سازی اجرا و نتایج آن تجزیه و تحلیل می شود.

کلام آخر

افزایش جمعیت و نیاز به تولید بیشتر غذا و همچنین عدم آموزش و فرهنگ سازی مناسب کشاورزان در کاربرد صحیح مواد شیمیایی کشاورزی، سبب افزایش مصرف کود و سم در دهه های اخیر شده است. با توجه به لزوم افزایش بازده عملیات آبیاری و کاربرد مواد مغذی به منظور دسترسی به امنیت غذایی، حفظ محیط زیست و کشاورزی پایدار باید به روش مدیریتی کارآمدی همچون شیمابیاری روی آورد تا منابع آلاینده، با مدیریت کاربرد به هنگام و صحیح مواد شیمیایی کنترل شود.